Waarom screening?
Het voornaamste doel van screening (ook wel 'preventief onderzoek' genoemd) is het vroegtijdig opsporen van aandoeningen, zodat u tijdig de juiste voorzorgsmaatregelen daartegen kunt nemen. In de regel zijn aandoeningen eenvoudiger te behandelen als ze vroegtijdig ontdekt worden. Bij screening worden mensen zonder klachten aan een onderzoek onderworpen om na te gaan of er misschien een aandoening aanwezig is die nog in een vroeg stadium verkeert. Een goed voorbeeld van vroege opsporing is het bevolkingsonderzoek voor borstkanker, waarbij elke vrouw boven de vijftig jaar op regelmatige tijden wordt onderzocht. Dit onderzoek is algemeen bekend, maar beperkt zich enkel tot de borsten.
Bij een bodyscan, voorheen total body scan, krijg je inzicht in een groot deel van je lichaam. Tijdens dit onderzoek worden standaard de meeste vitale organen en bloedvaten gecontroleerd door middel van MRI (Magnetic Resonance Imaging) en afhankelijk van het gewenste onderzoeksprogramma, middels een echo van het hart, een hartfilm bij belasting en een longfunctietest. Ondanks dat niet alles in beeld gebracht kan worden, hebben de medisch specialisten in de klinieken getracht om een zo compleet mogelijk onderzoeksprogramma op te stellen om een goed beeld te krijgen van de meeste organen en bloedvaten in uw lichaam.
Door middel van de MRI-scanner worden de schedel en hersenen, halsslagaderen, longen, bovenbuik en onderbuik in kaart gebracht. Op deze beelden kan men tevens grofweg de wervelkolom (m.u.v. de hals-/nekwervels), de heupen en het bekken diagnosticeren. Bij specifieke klachten van de gewrichten en/of wervelkolom worden gerichte scans aangeraden. De focus van de MRI- scans als onderdeel van de bodyscan ligt op de organen en slagaderen en niet op de gewrichten.
In de gebieden die we met de MRI-scanner onderzoeken is veel te diagnosticeren. Sommige organen, zoals maag en darmen zijn minder goed in beeld te brengen. Daarom is voor goede diagnostiek van het maagdarmkanaal ander aanvullend onderzoek nodig. Voor meer informatie over organen die minder specifiek gediagnosticeerd kunnen worden, leest u onder 'aanvullende onderzoeken en andere belangrijke informatie' in dit document.
Aangezien een MRI scan zich minder goed leent om het hart preventief goed te onderzoeken, wordt het hart onderzocht door middel van ECG (hartfilm) tijdens rust en inspanning en een echocardiografie (echo van het hart). Tijdens deze sessie worden de longen onderzocht door middel van een longfunctietest. In sommige gevallen kan een CT scan van het hart nog aanvullende informatie over het hart geven.
Het kan voorkomen dat de arts (op basis van risicofactoren) in het aanvangsgesprek een aantal aanpassingen in het standaard onderzoeksprogramma adviseert.
MRI-scan
De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van MRI- en CT-scans maken het mogelijk om grotere delen van het lichaam te onderzoeken. Zelfs onderzoek van het gehele lichaam is hierdoor mogelijk. Huidige relevante (wetenschappelijke) onderzoeken hebben aangetoond dat een MRI-scan geen enkele bijwerking heeft en dat maakt een dergelijke scan zeer geschikt voor screening. Een MRI-scan maakt gebruik van ongevaarlijke magneetvelden in plaats van röntgenstralen.
In bepaalde klinieken gebruikt men tijdens het onderzoek contrastmiddel. Dit wordt ingebracht via een infuus in uw arm. Deze speciale MRI contrastvloeistof wordt tegenwoordig veel gebruikt. Bijwerkingen (zoals huidallergie) zijn zeldzaam. Ernstige contrastmiddelreacties zijn zeer zeldzaam (ca. 1: 8.000.000),. Het is belangrijk om MRI contrastmiddel niet te vergelijken met het gevaarlijkere röntgencontrastmiddel. Omdat contrastmiddel via de nieren wordt uitgescheiden, zal er geen contrastmiddel worden gebruikt bij ernstige nierfunctiestoornis.
Echografie
Bij een echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Hiermee is het mogelijk ziekten en aandoeningen op te sporen die structurele veranderingen in een deel van het lichaam teweeg brengen. Geluidsgolven dringen door weefsels heen. Bij een echografie beweegt de arts de zogenoemde echokop heen en weer over een bepaald deel van het lichaam. Het zendt geluidsgolven uit van een hoge frequentie (2,6 tot 10 MHz) die niet door het menselijk oor kunnen worden waargenomen (ultrasoon geluid). De golven worden door de verschillende weefsels in het lichaam teruggekaatst (echo) naar de echograaf die het vervolgens omzet in bewegende beelden.
Aanvullende onderzoeken en andere belangrijke informatie
CT-scan van hart en longen
Omdat bij een CT-scan gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen (ook al worden de scans met een extreem lage dosis uitgevoerd) beperken de artsen zich tot twee belangrijke organen, het hart en de longen. CT onderzoek zal alleen worden uitgevoerd indien bepaalde risicofactoren aanwezig zijn. Middels de CT scan van het hart worden verkalkte plaques, verantwoordelijk voor eventuele dichtslibbing van de kransslagaderen, gedetecteerd. Dit onderzoek geeft een risico-indicatie op een hartinfarct in de komende 5-10 jaren. De CT scan van het hart kan worden uitgevoerd indien men ouder is dan 45 jaar en er risicofactoren aanwezig zijn, zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht, diabetes, familiaire belasting en/of roken.
Het tweede onderzoek is de CT-scan van de longen. Recente onderzoeksresultaten hebben aangetoond dat het aantal sterfgevallen bij stevige rokers sterk daalt als men jaarlijks een CT scan ondergaat. 80% overleefde in plaats van de normale 20%. Voor deelname aan dit onderzoek worden ook eisen gesteld. Men moet ouder zijn dan 55 jaar en meer dan 30 jaar minimaal 20 sigaretten per dag gerookt hebben. Is men gestopt, dan is het raadzaam om tot 15 jaar na het stoppen met roken nog te scannen. Een CT scan van de longen kan tevens uitgevoerd worden wanneer men aanhoudende longklachten heeft, zoals hoesten, klachten aan de luchtwegen, het ophoesten van bloed, een erfelijke longaandoeningen en wanneer er in het verleden blootstelling aan asbest geweest is. Mocht men niet voldoen aan de criteria voor een CT scan van de longen, dan kan men een MRI scan van de longen laten uitvoeren.
IMT-meting
Middels geavanceerde echotechniek wordt de dikte van de slagaderwand zichtbaar gemaakt. Dit is pijnloos en gebeurt opeen aantal delen van de halsslagaderen. Het wordt door een cardioloog uitgevoerd. Er kunnen algehele verdikkingen, lokaleverdikkingen, zoals plaques of vernauwingen (stenose) aangetoond worden. Dit concrete beeld is representatief voor de conditie van het gehele vaatstelsel en wordt vertaald naar een ”vaatkwaliteit. Deze vaatkwaliteit geeft een indicatie voor de mate waarin het atherosclerotische proces (=slagaderverkalking) is gevorderd en/of er sprake is van een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Bij tijdige signalering kan er actie ondernomenworden om dit proces te remmen.
MRI-scan longen
Bij screening van de longen door middel van het maken van een MRI-scan wordt een serie opeenvolgende grove beelden van de longen gemaakt. Hoewel de longen zeer beweeglijke organen zijn, kan de radioloog toch met behulp van deze onderzoekstechniek bepaalde afwijkingen in het longweefsel constateren, zoals tumoren vanaf 2 cm grootte. Een groot voordeel van dit onderzoek is dat er geen röntgenstraling bij vrijkomt en daarom niet gelimiteerd is tot mensen boven de 55 met 30 pakketjaren. Zeer kleine tumoren (<2cm) kunnen met deze methode mogelijk niet gezien worden. Bij twijfel kan het zijn dat de arts daarom zal adviseren om alsnog een CTscan te maken. Dit vervolgonderzoek kan meestal binnen een termijn van drie dagen gerealiseerd worden bij één van onze klinieken. Tijdens dit onderzoek zal ook de aorta (vertakking vanaf het hart) worden bekeken op een eventueel thoracaal aneurysma. De schildklier kan alleen grof worden gediagnosticeerd.
Borstonderzoek
Borstonderzoek maakt standaard geen deel uit van de Total Body Scan. Dit heeft een aantal redenen. Allereerst worden vrouwen boven de 50 jaar in Nederland iedere 2 jaren al gescreend op borstkanker. Aangezien borstdiagnostiek zeer nauw komt, zit de kracht van dit specifieke onderzoek in de vergelijking van huidige met eerder gemaakte beelden. Slechts één keer een mammografie uitvoeren wordt voor het stellen van een betrouwbare diagnose als minder goed ervaren. Ook geeft een mammografie röntgenstraling en onze radiologen willen röntgenstraling zoveel mogelijk beperken ter bescherming van uw lichaam. Het sec maken van een MRI scan van de borsten geeft op dit moment nog een dusdanig hoog percentage foutpositieve uitslagen, dat de MRI scan voor cliënten zonder symptomen/erfelijkheid niet de voorkeur heeft. Een mammografie in combinatie met een echo (of MRI) van de borsten blijft vooralsnog het betrouwbaarst (en het meest kosteneffectief). Het is bij de meeste klinieken waar wij mee samen werken mogelijk om aanvullend borstonderzoek te ondergaan. De arts zal in overleg met u, na bestudering van risicofactoren, zoals erfelijkheid en klachten, bepalen wat het beste onderzoek voor u is. De artsen zullen enigszins voorzichtig zijn met het gebruik van röntgenstraling en kan het zijn dat er in eerste instantie alleen een tastonderzoek en een echo plaatsvindt.
Maag en dikke darmkanaal (incl. slokdarm)
Het maag-/darmkanaal (incl. slokdarm) kan het beste inwendig worden bekeken met behulp van een zogenoemde endoscoop (=een flexibele kijkbuis). De MRI scan is hiervoor niet geschikt. Tumoren kunnen zich verschuilen in slijm, kunnen verward worden met ontlasting of andere onregelmatigheden en de darm beweegt continu. Voor het opsporen van eventuele tumoren in dit traject is het laten uitvoeren van een gastro- en coloscopie de meest aangewezen onderzoeksmethode. Met deze kijktechniek is er namelijk direct zicht op de binnenzijde van de darmen en tegelijkertijd kunnen kleine stukjes weefsel en/of poliepen weggenomen worden voor nader onderzoek. Dit onderzoek is een standaard onderdeel van ons premium programma en wordt naar wens uitgevoerd als u slaapt (met de toediening van een rustgevend middel d.m.v. injectie). In ons laboratoriumprogramma zit een ontlastingtest, waarmee bloed in de ontlasting wordt gedetecteerd. Dit onderzoek is iets minder betrouwbaar, maar is een alternatief voor mensen die geen maag- en darmonderzoek wensen.
Keelgebied (o.a. strottenhoofd, stembanden)
Hiervoor is inwendige inspectie door een KNO-arts middels een zogenoemde laryngoscoop (een dunne flexibele fiberscoop) de meest betrouwbare onderzoeksmethode. De MRI scan is niet geschikt. Prescan biedt dit onderzoek niet aan.
Schildklier
De echotechniek, laboratoriumonderzoek en scintigrafie zijn hiervoor de beste onderzoeksmethoden en/of een specifieke MRI scan van de weke delen in het halsgebied. Bij de MRI scan van de body scan ligt de nadruk op de halsslagaderen. Dit is een zogenaamde MRA en heeft de focus op de arteriën. Bij klachten in het halsgebied kan een aanvullende MRI van de weke delen worden toegevoegd. Deze scan heeft echter wel zijn beperkingen en een consult bij (onze) internist kan een betere optie zijn. Tijdens de MRI van de longen wordt de schildklier grof bekeken.
Galstenen
Bij de MRI-scantechniek is een deel van de galstenen goed zichtbaar. Sommige galstenen zijn echter minder of niet zichtbaar. Derhalve geldt dat de echo-techniek nog altijd de beste techniek voor het aantonen van galstenen is.
Nierstenen
Deze zijn in feite alleen met specifieke urologische onderzoeksmethoden te traceren.
Blaas, prostaat (man)
Op een MRI scan kunnen soms kleinere tumoren in de blaas en de prostaat verborgen blijven.
Blaas, eierstokken, baarmoeder (vrouw)
Op een MRI scan kunnen soms kleinere tumoren in de urineblaas en de eierstokken verborgen blijven. Het MRI onderzoek van het vrouwelijke bekken is geen vervanging van de reguliere preventieve gynaecologische onderzoeken (lees uitstrijkje).
Laboratorium onderzoek
Een scan geeft de anatomie weer van organen en bloedvaten, maar geeft geen informatie over de kwaliteit van uw bloed en het functioneren van uw organen zoals lever, nieren en schildklier. Verder zijn uit het bloed latente risicofactoren te halen op bijvoorbeeld een hartinfarct of beroerte. Daarom is het laboratoriumonderzoek een essentiële aanvulling op de body scan. Naast bloed wordt ook urine en ontlasting getest voor onder andere diagnostiek van darmkanker en de aanwezigheid van diabetes.
Huidonderzoek
Met de standaard bodyscan kijkt men in het lichaam. De huid wordt hierbij niet gediagnosticeerd. Heeft u moedervlekken, een lichte huid, bent u veel in aanraking geweest met UV straling door zon of zonnebank of heeft u plekjes op de huid die u niet vertrouwt, dan adviseren wij u een huidscan. Met deze scan brengt een dermatoloog uw huid en opvallende plekjes in kaart en beoordeelt deze.
Lymfeklieren
Vergrote lymfeklieren zijn in de buikholte en eventueel de longen goed te zien. De aard van een vergroting is echter minder goed vast te stellen en er kan een punctie/biopsie nodig zijn om duidelijkheid te krijgen. Dit geldt ook voor diagnostiek van lymfeklierkanker, de ziekte van Hodgkin en Non-Hodgkin. Vaak zijn lymfekliervergrotingen niet specifiek voor lymfeklierkanker. Ook zal het laboratoriumonderzoek (bloed) bij deze ziektes lang niet altijd afwijkend zijn. We raden daarom altijd aan om bij vergroting van lymfeklieren en langer aanhoudende klachten contact te houden met uw huisarts en zo nodig te vragen om een biopsie van de lymfeklieren.
Zekerheid en uitslagen
In sommige gevallen kan het voorkomen dat de uitslag geen definitieve diagnose geeft. In deze gevallen kan het vervolgonderzoek, zoals een controlescan na enkele maanden, noodzakelijk zijn. Ook kunnen de artsen, ondanks zeer grondig onderzoek, geen 100% garantie geven over uw gezondheid. In incidentele gevallen kan het voorkomen dat een verdenking op een aandoening na aanvullend onderzoek niets blijkt te zijn. Men spreekt dan van fout-positief.
Het medische verslag
In de kliniek vindt na de onderzoeken een eindgesprek plaats, waarbij de gemaakte beelden met u besproken worden. Het kan voorkomen dat de arts later bij het maken van het medische schriftelijke verslag en het nogmaals bekijken van de beelden toch nog een aanvullende waarneming doet, die niet benoemd is in het eindgesprek. Hierdoor kan de arts bevindingen in heroverweging nemen. Daarom vragen wij u het uiteindelijke verslag grondig door te nemen en bij vragen ons te bellen!
Het eindgesprek met de arts en het verslag
In een persoonlijk gesprek met de radioloog zal de uitslag van het onderzoek uitvoerig met u besproken worden aan de hand van een beeldpresentatie. De cardioloog zal uw echo tijdens het onderzoek (u kijkt mee) en de ECG naderhand bespreken. Ook de uroloog, dermatoloog, gastro-enteroloog (indien van toepassing) bespreken na afloop van de onderzoeken deze met u. De schriftelijke medische verslagen ontvangt u later. Mocht deze in het Duits zijn en mocht u deze vertaald willen hebben, dan kan dit tegen vergoeding via onze website. De reden dat deze niet standaard wordt vertaald is omdat er bij de meerderheid der cliënten geen noemenswaardige afwijkingen worden gevonden. Vertalingen drijven dan de prijs van ons onderzoek onnodig hoog op.
Ondanks dat ziekten zich vaak in jaren ontwikkelen, blijft preventief medisch onderzoek altijd een momentopname en geeft enkel de gezondheidstoestand op het moment van onderzoek weer. Het is daarom aan te raden om met regelmaat een preventief onderzoek te ondergaan en daarnaast alert te blijven op de signalen die uw lichaam afgeeft.
Herhaling
Afhankelijk van persoonlijke risicofactoren raden wij een totaal lichaamsonderzoek zeker eens per 1-3 jaren aan. Het onderzoeksprogramma voor een herhalingscliënt kan op een aantal onderdelen verschillen van voorgaande keren. Dit kan bijvoorbeeld om redenen van actuele medische inzichten, ontwikkelingen en/of persoonlijke gezondheidsomstandigheden zijn. Omdat wij geen inzage hebben in uw medisch dossier is het van belang om bij de intake aan te geven of er noemenswaardige bevindingen waren tijdens uw laatste onderzoek(en). Wij vragen u altijd om uw oude rapport en CD-rom met onderzoeksbeelden mee te nemen, mocht de arts deze in willen zien.
Aansprakelijkheid
Prescan heeft de plicht om ziekenhuizen, klinieken en artsen, waarna zij bemiddeld te selecteren op kwaliteit en de benodigde registraties. De verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de indicatiestelling, de uitvoering en de beoordeling van de medische onderzoeken ligt bij de ziekenhuizen, klinieken en artsen waar Prescan de onderzoeken onderbrengt. De klinieken en artsen zijn verzekerd tegen mogelijke 'medical malpractice'. Prescan is niet aansprakelijk voor handelingen van het medisch personeel van de kliniek/ziekenhuis waar de onderzoeken plaatsvinden, waar schade uit kan ontstaan. Mocht er een geschil ontstaan, dan kan Prescan wel bemiddelen namens de cliënt.
